Dlaczego dzieci są
“labline emocjonalnie”?

Jeśli rodzic odczyta właściwie, jakie potrzeby stoją za zachowaniem dziecka i zaspokaja je, wówczas umożliwia budowanie z dzieckiem bezpiecznej więzi.

Gdy dziecko doświadcza uczucia miłości, bezpieczeństwa, gdy jego potrzeby są rozpoznawane i zaspokajane , kształtuje się wówczas poczucie wartości i wiary we własne siły.

Labilność emocjonalna to zmienność emocji, ich gwałtowne przechodzenie od jednej skrajności do drugiej. W kontekście dzieci możemy mówić o tym, że mają one tendencję do częstych i szybkich zmian nastrojów – od radości do smutku, od spokoju do gniewu, od entuzjazmu do frustracji. Takie zachowania mogą być zaskakujące i trudne do zrozumienia dla dorosłych, ale mają swoje przyczyny.

Emocje to złożone reakcje, które pojawiają się w odpowiedzi na różne bodźce, zarówno zewnętrzne (np. wydarzenia w otoczeniu), jak i wewnętrzne (np. myśli, wspomnienia). Mogą one wywoływać różnorodne uczucia, takie jak radość, smutek, złość, strach czy zdziwienie. Emocje pełnią kluczową rolę w naszym życiu, ponieważ pomagają nam reagować na sytuacje, które mogą być istotne dla naszego przetrwania i dobrostanu. Na przykład strach mobilizuje nas do ucieczki przed niebezpieczeństwem, a radość motywuje do podejmowania działań, które sprawiają nam przyjemność.

Siedliskiem emocji w ludzkim umyśle są takie części mózgu, nad którymi w zasadzie na początku nie mamy świadomej kontroli. Im człowiek starszy, tym zazwyczaj w większym stopniu jest w stanie uświadamiać sobie własne emocje i kontrolować swoje reakcje na zachowanie.
U dzieci jest zupełnie inaczej. Układ nerwowy dziecka, szczególnie obszary odpowiedzialne za regulację emocji, nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. Dlatego dzieci często reagują gwałtownie na drobne bodźce, ponieważ ich zdolność do regulowania emocji i oceny sytuacji jest wciąż w budowie.

Dzieci dopiero uczą się świata i doświadczają emocji w pełnej gamie. Dziecko często nie potrafi ich rozpoznać, nazwać, zrozumieć, wskazać ich przyczyn. A już na pewno nie potrafi skontrolować tego wszystkiego, co dzieje się z nimi pod wpływem doświadczenia emocji. Reakcje emocjonalne bywają nagłe i silne. Możemy codziennie obserwować podobną sytuację:
dziecko w jednej chwili zanosi się płaczem, bo ktoś zabrał mu zabawkę. Potrafi natychmiast przestać płakać, jeśli na horyzoncie pojawi się coś atrakcyjniejszego niż tamta zabawka. Jego emocje bardzo szybko zmieniają się od nieprzyjemnych do przyjemnych.

Komunikaty dorosłego utrudniające przeżywanie emocji u dziecka

Komunikaty dorosłego utrudniające przeżywanie emocji u dziecka

Zrozumienie i akceptacja emocji dziecka – Nie ignorujmy emocji dziecka ani ich nie bagatelizujmy. Zamiast mówić: „Przestań płakać, to nic wielkiego”, lepiej powiedzieć: „Widzę, że jesteś smutny, chcesz o tym porozmawiać?”. Takie podejście uczy dziecko, że emocje są naturalne i można nad nimi pracować.

Nauka nazywania emocji – Dzieci często nie wiedzą, jak nazwać to, co czują. Pomoc w nazywaniu emocji, np. „Wygląda na to, że jesteś zły”, może pomóc dziecku zrozumieć swoje uczucia.

Tworzenie bezpiecznej przestrzeni do wyrażania emocji – Dzieci muszą czuć, że mogą wyrażać swoje emocje bez obawy o ocenę czy karę.

Wzmacnianie pozytywnych strategii radzenia sobie – Możemy uczyć dzieci różnych strategii radzenia sobie ze stresem i trudnymi emocjami, takich jak głębokie oddychanie, rysowanie czy rozmowa z zaufaną osobą.

Modelowanie odpowiednich zachowań – dzieci uczą się przez naśladowanie. Ważne jest, abyśmy sami, modelowali zdrowe reakcje na trudne sytuacje i emocje.

Porozmawiaj z dzieckiem o jego strachu. Punktem wyjścia może być opowiadanie o zwierzątku, które się czegoś bało, ale udało mu się pokonać lęk
Traktuj poważnie dziecięce lęki, nawet jeśli wydają się one śmieszne. Nie wyśmiewaj.
Podziel się swoimi doświadczeniami z dzieciństwa. Opowiedz jak sobie poradziłeś ze strachem.
słuchaj uważnie
nie bagatelizuj. Inaczej dziecko kolejnym razem nie będzie chciało zdradzić swoich uczuć i straci zaufanie do Ciebie.

Mówimy o emocjach, nie tylko o zachowaniu
oglądając czytając książeczki dziecięce, mówimy do dzieci również o tym, jak się czują bohaterowie i dlaczego tak się czują, wspólnie z dzieckiem wymyślamy, co mogą zrobić, żeby poradzić sobie z trudnymi emocjami,
przeczytawszy opowiadanie, pytamy co dziecko myśli np. Jak się czuł się bohater i dlaczego?
pozwalamy dziecku przegrywać podczas gier planszowych
prosimy, aby dziecko poczekało, gdy nie jesteśmy w stanie od razu spełnić jego prośby
chwalimy wysiłek dziecka
dbamy o własną dojrzałość i świadomość emocjonalną. Troszczymy się o własne relacje społeczne. Szanujemy innych ludzi.
stawiamy dzieciom racjonalne wymagania.

Opracowała:
Justyna Wojnowska-Wachowiak
pedagog specjalny